🔌 Ağ Protokolleri Nedir? Tüm Temel Ağ Protokolleri Detaylı Anlatım (2025)

Ağ protokolleri Nedir,

Ağ protokolleri Nedir,bilgisayarların, sunucuların ve diğer ağ cihazlarının birbiriyle iletişim kurmasını sağlayan standart kurallar bütünüdür. Bu protokoller sayesinde internet üzerinden veri alışverişi düzenli, güvenli ve hızlı şekilde gerçekleşir. Web sayfalarına erişmekten e-posta göndermeye, dosya transferinden canlı yayınlara kadar tüm internet deneyimi ağ protokolleri sayesinde mümkün olur.

Bu yazıda, en yaygın kullanılan ağ protokollerini, bağlantı noktalarını (portlarını), kullanım amaçlarını ve birbirlerinden farklarını detaylı şekilde açıklıyoruz.

📁 1. FTP (File Transfer Protocol) – Port 21

FTP, iki farklı sistem arasında dosya gönderip alma işlemlerini gerçekleştiren bir ağ protokolüdür. Web geliştiricileri ve sunucu yöneticileri, web sunucularına dosya yüklemek veya indirmek için sıklıkla FTP kullanır. FTP protokolü genellikle kullanıcı adı ve şifreyle erişim sağlar, fakat güvenli değildir; çünkü verileri şifrelemeden gönderir.

👉 FTP protokolünün yerini zamanla daha güvenli versiyonları olan SFTP ve FTPS almıştır.

🔐 2. SSH (Secure Shell) – Port 22

SSH, uzak sunuculara güvenli bağlantı kurmak için kullanılan bir protokoldür. Komut satırı üzerinden sunucularla iletişim kurmak isteyen sistem yöneticileri ve geliştiriciler tarafından yaygın şekilde tercih edilir.

• Veri şifreleme özelliği, SSH’yi güvenli uzaktan yönetim için vazgeçilmez kılar.

• Genellikle Linux sunuculara bağlanmak için kullanılır.

📡 3. TELNET – Port 23

TELNET, SSH’ye benzer şekilde uzak sistemlere erişim sağlar. Ancak verileri düz metin olarak ilettiği için güvenli değildir. Bu nedenle günümüzde TELNET’in yerini tamamen SSH almıştır.

🔴 Güvenlik sebebiyle artık kullanılmaması tavsiye edilir.

✉️ 4. SMTP (Simple Mail Transfer Protocol) – Port 25

SMTP, e-posta göndermek için kullanılan temel ağ protokolüdür. Bir e-posta istemcisinden (Outlook, Gmail vb.) bir sunucuya ya da iki sunucu arasında e-posta iletimi için SMTP kullanılır.

SMTP sadece gönderim işlemiyle ilgilenir. Alıcı tarafında POP3 veya IMAP devreye girer.

🌐 5. DNS (Domain Name System) – Port 53

DNS, alan adlarını (domain name) IP adreslerine çeviren sistemdir. Kullanıcılar web tarayıcılarına google.com yazdığında, bu alan adı arka planda DNS sunucusu tarafından bir IP adresine çevrilir ve kullanıcı doğru sunucuya yönlendirilir.

• DNS, internetin telefon rehberidir.

• İyi yapılandırılmış DNS, web sitelerinin hızlı açılmasını sağlar.

🕸️ 6. HTTP (HyperText Transfer Protocol) – Port 80

HTTP, web sayfalarının tarayıcıda görüntülenmesini sağlayan metin aktarım protokolüdür. İnternette gezinirken web sayfalarının metin, resim ve video içeriği HTTP üzerinden tarayıcınıza gönderilir.

• HTTP ile gelen veriler şifrelenmediğinden gizlilik riskleri taşır.

• Örnek bağlantı: http://bilgisayarlar.net

🔐 7. HTTPS (HTTP Secure)

HTTPS, HTTP’nin şifreli ve güvenli versiyonudur. SSL/TLS sertifikaları ile veri iletimi sırasında bilgileri şifreleyerek kullanıcıların güvenliğini sağlar.

• Bankacılık işlemleri, e-ticaret ve kişisel veri içeren siteler HTTPS kullanmalıdır.

• Güvenli bağlantılar tarayıcılarda kilit simgesiyle gösterilir.

📥 8. POP3 (Post Office Protocol v3) – Port 110

POP3, e-posta istemcilerinin sunucudan gelen e-postaları indirip kullanıcıya göstermesini sağlar. E-postalar indirildikten sonra genellikle sunucudan silinir.

• POP3, tek cihazda kullanım için uygundur.

• IMAP ise birden fazla cihazda senkronizasyon imkanı tanır.

🔄 9. TCP (Transmission Control Protocol)

TCP, verilerin doğru sırada ve eksiksiz iletilmesini sağlayan güvenilir bir protokoldür. E-postalar, dosya transferleri ve web gezintileri gibi hassas işlemlerde TCP kullanılır.

• Veri iletiminde hata kontrolü yapar.

• Paket kaybı durumunda yeniden gönderim sağlar.

⚡ 10. UDP (User Datagram Protocol)

UDP, TCP’ye göre daha hızlı ama daha az güvenilirdir. Gerçek zamanlı uygulamalarda (oyunlar, canlı yayınlar, VoIP gibi) tercih edilir.

• Veri kaybı tolere edilebilir uygulamalarda idealdir.

• Hız önceliği vardır, hata kontrolü yoktur.

📇 11. ARP (Address Resolution Protocol)

ARP, bir IP adresine karşılık gelen fiziksel MAC adresini bulmak için kullanılır. Yerel ağlarda (LAN) cihazlar arası iletişimde temel rol oynar.

• Ağ içinde kim kime ait bilgisini ARP sağlar.

• Ethernet ağlarında sıklıkla kullanılır.

🔁 12. RARP (Reverse ARP)

RARP, ARP’nin tersidir. Bir cihazın MAC adresinden IP adresini bulmak için kullanılır. Modern ağlarda yerine DHCP geçmiştir.

🎬 13. MPT (Media Transfer Protocol)

MPT, medya dosyalarının (fotoğraf, müzik, video) cihazlar arasında aktarımı için kullanılan bir protokoldür. Özellikle dijital kameralar, akıllı telefonlar ve medya oynatıcılar bu protokolü kullanır.

🧠 14. QODT (Quote of the Day)

QODT, sunucudan “Günün Alıntısı” gibi kısa metinler almak için kullanılan deneysel bir protokoldür. Genellikle test ve eğitim amaçlı kullanılır.

🔌 15. SAGP (Serial to Serial Access Gateway Protocol)

SAGP, iki cihaz arasında doğrudan seri bağlantı kurmayı sağlayan bir protokoldür. Modemlerde ve gömülü sistemlerde sıklıkla kullanılmıştır.

📊 Sonuç: Ağ Protokollerini Bilmek Neden Önemlidir?

Ağ protokolleri, internetin çalışmasını sağlayan görünmeyen sistemlerdir. Bu protokollerin nasıl çalıştığını bilmek;

• Web geliştiricileri için daha sağlam projeler üretmeye,

• Sistem yöneticileri için daha güvenli ağ yapıları kurmaya,

• Son kullanıcılar için daha bilinçli ve güvenli internet kullanımı sağlamaya yardımcı olur.

📲 Takipte Kalın

📌 Instagram: @bilgizayar
🐦 Twitter (X): @bilgizayarlar
🌐 Web sitemiz: www.bilgisayarlar.net

Daha fazla teknik bilgi, güncel teknoloji haberleri ve kapsamlı rehberler için bizi takip etmeyi unutmayın!